Ranko Munitić

Hrvatski i srpski filmski kritičar i teoretičar filma (Zagreb, 3. IV. 1943 – Beograd, 28. III. 2009). Rodom iz Trogira, gdje je proveo djetinjstvo, studirao je povijest umjetnosti na Filozofskom fakultetu u Zagrebu, a od 1972. živio u Beogradu. Od početka 1960-ih objavljuje mnogobrojne filmske kritike i eseje u časopisima diljem Jugoslavije te djeluje i kao dramaturg, scenarist, savjetnik za repertoar i član žirija u radu Zagreb filma, Animafesta, Croatia filma, Kino-saveza Hrvatske (danas Hrvatski filmski savez), Festivala jugoslavenskog igranog filma u Puli (danas Pulski filmski festival), Filmoteke 16 i dr. Iznimno plodan, autor je 70-ak knjiga o filmu i animaciji. Najistaknutiji dio opusa posvetio je estetičkim razmatranjima o animaciji te o poetici Zagrebačke škole crtanog filma (O animaciji, 1973; Uvod u estetiku kinematografske animacije, 1982; Estetika animacije, 2007), napose u četverosveščanom enciklopedijsko-filmografskom izdanju Zagrebački krug crtanog filma (1978–86., urednik Zlatko Sudović), a ističu mu se i enciklopedijske knjige Fantastika na ekranu (I–II, 1971–73), o znanstvenofantastičnom filmu, Alisa na putu kroz podzemlje i kroz svemir (1986), o utjecaju Alise Lewisa Carrolla na popularnu kulturu, i Čudovišta koja smo voleli (I–II, 1990–97), o likovima fantastičnoga filma i književnosti. Važan kroničar i polemički izazovan kritičar jugoslavenskih republičkih kinematografija, svoje je tekstove s tog područja, vođene preciznim estetskim uvidom, probrao u knjigama Te slatke filmske laže (1977), Jugoslavenski filmski slučaj (1980), Tucanje dinosaura (1984), Ogledalo od hartije (1998) i 14.444 kritičarska dana (2001). Pulskomu filmskom festivalu posvetio je monografiju 207 festivalskih dana u Puli 1954/1978 (1978), tzv. partizanskom filmu monografiju Živjet će ovaj narod: jugoslavenski film o revoluciji (1975), dokumentarnomu filmu studije Beogradska škola dokumentarnog filma (1967), O dokumentarnom filmu (1975) i Dokumentarni film – da ili ne? (1985), a objavio je i monografije o filmovima Prometej s otoka Viševice Vatroslava Mimice (1965), na kojem je bio asistent režije, i Bitka na Neretvi Veljka Bulajića (1969) te u rukopisu ostavio monografiju o Ivanu Martincu (Martinac, 2011). Od kraja 1980-ih pisao je na srpskome; u tom razdoblju objavljuje mnogobrojne knjige (npr. Srpski vek filma, 1999; Pola veka animiranog filma u Srbiji, 1999; Filmska slika i stvarnost, 2009), neke i posmrtno (Pitanje filmske kritike, 2012; Svedok epohe: sabrane TV kritike, 2018). Napisao i 15 monografija o vodećim filmskim glumcima socijalističke Jugoslavije (Pavle Vuisić, 1985; Milena Dravić, 1995; Dušica Žegarac, 2000., i dr.). U knjigama Filmski prijatelji (1997) i Filmski neprijatelji (1999) donio je vlastitu intelektualnu autobiografiju, a u knjizi Adio, jugo-film! (2005) retrospektivni osvrt na estetske domete kinematografije socijalističke Jugoslavije. Bavio se i teorijom stripa (Strip, deveta umetnost, 1975).

Citiranje: Munitić, Ranko. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 2021. Pristupljeno 27. 10. 2023.