Anatomija ljudske destruktivnosti 2
U ovoj klasičnoj studiji iz 1973. godine, Erih From detaljno istražuje korene ljudske destruktivnosti. Knjiga nije samo kritika nasilja, već široka analiza o tome kako biološki, psihološki i društveni faktori oblikuju našu sklonost ka uništenju.
From osporava popularnu ideju da je destruktivnost urođena „životinjska“ agresija, naglašavajući da je kod ljudi ona složenija – benigna (zaštitna) ili maligna (nekrofilna, ljubav prema smrti).
Knjiga je podeljena na ključne delove:
- Mračna strana ljudske prirode: Destruktivnost je aktivna tendencija ka uništavanju života i njegovih uslova, dela ljudskog stanja. Neokorteks omogućava razumevanje, ali može i intenzivirati razaranje. Rano detinjstvo, posebno majčinska ljubav i sigurnost, ključno je za formiranje karaktera – njen nedostatak može dovesti do agresije.
- Koreni nasilja: Istorijski gledano, nasilje je bio mehanizam preživljavanja za hranu i teritoriju za rane ljude. Kasnije su ga opravdale institucije poput religije i politike. From uvodi koncept nekrofilije – metaforičke opsesije smrću, očigledne u društvima koja slave rat, oružje i materijalnu moć, poput fašizma.
- Pojedinac i društvo: Društvene strukture – porodica, obrazovanje, ekonomija – oblikuju ličnost. Kapitalizam, sa svojom konkurencijom, nejednakošću i otuđenjem, podstiče destruktivnost. From analizira slučajeve nekrofilnih pacijenata (npr. onih koji lutaju po grobljima) i snove, pokazujući kako se razaranje manifestuje.
- Poziv na transformaciju: From poziva na prepoznavanje destruktivnosti na individualnom i društvenom nivou. On predlaže prelazak sa nekrofilne (orijentisane na smrt) na biofilnu orijentaciju (slavljenje života, ljubavi, solidarnosti, kreativnosti). Samo humanističke vrednosti mogu zaustaviti „orgiju uništenja“ i promovisati mir.
From koristi istorijske primere (npr. nacizam) i antropološke studije da pokaže da destruktivnost nije sudbina, već proizvod uslova postojanja. Knjiga je globalna analiza koja omogućava čitaocima da samostalno procene podatke, upozoravajući da čovek ponekad uništava radi samog uništenja. Ovo delo ostaje relevantno u eri sukoba, podsećajući da je promena moguća kroz svesnost i etiku.
Primerak je dostupan kao deo kompleta knjiga "Erich Fromm: Djela 1-12"
Pregledajte komplet
1. Autoritet i porodica
U "Autoritetu i porodici" Erih From analizira transformaciju autoriteta i porodice u savremenom društvu. Predgovor je napisao Gvozden Flego, a knjiga sadrži i studiju „Revolucionarni karakter”.
2. Bekstvo od slobode
U delu „Bekstvo od slobode” (1941) Erih From analizira psihološke i socijalne efekte savremenog koncepta slobode.
3. Čovjek za sebe - Istraživanje o psihologiji etike
U knjizi „Čovek za sebe“, Erih From razvija ideju humanističke etike nasuprot autoritarnoj i relativističkoj etici.
4. Zdravo društvo
U knjizi „Zdravo društvo“ Erih From istražuje šta društvo čini psihološki zdravim, a šta ga čini bolesnim. Knjiga predstavlja krunu Fromove društvene i političke filozofije u kojoj on favorizuje tzv. humani, demokratski socijalizam.
5. Dogma o Kristu / Bit ćete kao Bog / Psihoanaliza i religija
U ovim delima From istražuje religiju kao psihološki i društveni fenomen. On kritikuje autoritarne religije i zagovara humanistički pristup veri koji podstiče slobodu, rast i unutrašnju odgovornost.
6. Umijeće ljubavi
U „Umetnosti ljubavi“, From tvrdi da je ljubav umetnost koja zahteva znanje, trud i praksu, a ne samo emociju ili slučajnu pojavu. U savremenom društvu ljudi često shvataju ljubav kao objekat koji treba „pronaći“, a ne kao sposobnost da se razvije.
7. S onu stranu okova iluzije: Moj susret s Marxom i Freudom
U autobiografsko-filozofskom delu „Izvan lanaca iluzije” Erih From prikazuje sopstveni intelektualni razvoj kroz susret sa idejama Karla Marksa i Sigmunda Frojda.
8. Kriza psihoanalize - Analitička socijalna psihologija i društvena teorija
U knjizi From iznosi snažnu kritiku savremene psihoanalize. On smatra da se psihoanaliza udaljila od Frojdove početne revolucionarne vizije i pretvorila se u tehnički, često sterilan sistem koji ignoriše dublje ljudske i društvene dimenzije.
9. Anatomija ljudske destruktivnosti 1
U ovoj klasičnoj studiji iz 1973. godine, Erih From detaljno istražuje korene ljudske destruktivnosti. Knjiga nije samo kritika nasilja, već široka analiza o tome kako biološki, psihološki i društveni faktori oblikuju našu sklonost ka uništenju.
10. Anatomija ljudske destruktivnosti 2
U ovoj klasičnoj studiji iz 1973. godine, Erih From detaljno istražuje korene ljudske destruktivnosti. Knjiga nije samo kritika nasilja, već široka analiza o tome kako biološki, psihološki i društveni faktori oblikuju našu sklonost ka uništenju.
